Hợp đồng bảo hiểm là hợp đồng pháp lý thể hiện sự thỏa thuận giữa người mua bảo hiểm với doanh nghiệp bảo hiểm. Theo thời kỳ nhất định (hàng tháng, hàng quý, hàng năm,… tùy theo chính sách và thỏa thuận) người mua bảo hiểm sẽ phải trả cho doanh nghiệp bảo hiểm khoản phí nhất định. Khi không may gặp phải rủi ro hoặc đến thời điểm đáo hạn, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ chi trả cho người tham gia bảo hiểm một khoản tiền trợ cấp. Vậy pháp luật Việt Nam quy định khi nào thì hợp đồng bảo hiểm vô hiệu? cùng tìm hiểu ngay trong bài viết này.
1. Trường hợp của hợp đồng bảo hiểm vô hiệu
Pháp luật Việt Nam quy định rất rõ về các trường hợp hợp đồng bảo hiểm vô hiệu trong Bộ luật dân sự và Điều 22 Luật kinh doanh bảo hiểm.
Theo Điều 117 Bộ luật dân sự 2015, Hợp đồng dân sự bị vô hiệu khi không đáp ứng được một trong các điều kiện sau:
Hợp đồng bị vô hiệu khi có nội dung, mục đích vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội.
Hợp đồng vô hiệu do giả tạo. Tức là hợp đồng được lập nhằm mục đích che giấu một hợp đồng khác hoặc trốn tránh nghĩa vụ với bên thứ ba.
Giao dịch dân sự bị vô hiệu do người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc người có khó khăn trong trong nhận thức, làm chủ hành vi xác lập, thực hiện.
Hợp đồng vô hiệu do bị nhầm lẫn làm cho một bên hoặc các bên không đạt được mục đích của việc xác lập hợp đồng.
Hợp đồng vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép. Tức là một bên tham gia bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép thực hiện do hành vi cố ý của bên còn lại hoặc bên thứ ba khiến bên kia hiểu sai lệch về chủ đề, tính chất của đối tượng hoặc nội dung của giao dịch dân sự và đã xác lập hợp đồng đó.
Khi người xác lập không làm chủ được nhận thức, hành vi của mình thì hợp đồng đó cũng bị vô hiệu.
Hợp đồng vi phạm các quy định điều kiện về hình thức thì cũng bị vô hiệu.
Điều 22 Luật kinh doanh bảo hiểm quy định về các trường hợp mà hợp đồng bảo hiểm vô hiệu, bao gồm:
Bên mua bảo hiểm không có quyền lợi có thể được bảo hiểm. Tức là trong hợp đồng các quyền lợi chỉ phục vụ lợi ích của bên bán bảo hiểm mà bên mua không được hưởng lợi ích gì từ việc tham gia bảo hiểm đó.
Tại thời điểm giao kết hợp đồng bảo hiểm, đối tượng bảo hiểm không tồn tại.
Tại thời điểm giao kết hợp đồng, bên mua bảo hiểm đã biết sự kiện bảo hiểm đã được xảy ra, có ý che giấu để được hưởng lợi.
Bên mua bảo hiểm hoặc doanh nghiệp bảo hiểm có hành vi lừa dối khi giao kết hợp đồng.
Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.
2. Xử lý hợp đồng bảo hiểm vô hiệu thế nào?
Hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu sẽ không có giá trị pháp lý đồng thời không làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia ký kết.
Khi hợp đồng bảo hiểm vô hiệu cần khôi phục lại tình trạng ban đầu giống như trước lúc giao kết hợp đồng, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Tức là doanh nghiệp bảo hiểm sẽ trả lại phí bảo hiểm đã thu của người tham gia bảo hiểm. Còn người bảo hiểm phải trả lại toàn bộ số tiền đã nhận do bồi thường hoặc tương ứng với phần bị vô hiệu.
Bên có lỗi phải bồi thường cho bên kia số tiền thiệt hại liên quan.
Lưu ý: Hợp đồng bị vô hiệu có 2 loại là hợp đồng vô hiệu toàn bộ và hợp đồng vô hiệu một phần. Hợp đồng bị vô hiệu một phần khi từng phần nội dung của nó bị vô hiệu nhưng lại không gây ảnh hưởng đến hiệu lực của các phần nội dung còn lại.
>>> Liên kết hữu ích: Tranh chấp bảo hiểm nhân thọ
Hy vọng với những thông tin về hợp đồng bảo hiểm vô hiệu khi nào sẽ giúp bạn đọc có thêm kiến thức cho các trường hợp mà hợp đồng bị vô hiệu.
Phương Anh